Andrzej Książek, urodzony 24 stycznia 1953 roku w Ząbkach, jest osobą o wielu talentach i osiągnięciach. Jako poeta, dąży do wyrażania głębokich myśli i emocji poprzez słowo pisane. Jego twórczość literacka łączy w sobie elementy wrażliwości artystycznej oraz refleksji filozoficznej.
Ponadto, Książek jest także artystą, którego prace odzwierciedlają jego unikalne podejście do sztuki oraz wnikliwą analizę otaczającej rzeczywistości. Wysoka jakość jego dzieł sprawiła, że zyskał uznanie w środowisku artystycznym.
Jako filozof, posiada tytuł doktora habilitowanego w dziedzinie nauk humanistycznych. Jego badania oraz publikacje przyczyniają się do rozwoju myśli filozoficznej, a także mają istotne znaczenie w kontekście współczesnych dyskusji na temat kultury i ludzkiej egzystencji.
Wykształcenie
W 1971 roku Andrzej Książek zakończył edukację w Zasadniczej Szkole Samochodowej, która była częścią Miejskich Zakładów Komunikacyjnych w Warszawie. Następnie, w okresie od 1971 do 1974 roku, był uczniem Technikum Samochodowego w stolicy.
Od 1975 do 1978 roku odbywał studia z zakresu filozofii na Akademii Teologii Katolickiej. Po tych studiach, w latach 1978–1982, kontynuował naukę w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. W tym samym czasie brał udział w seminariach na Wydziale Psychologii oraz Historii Sztuki na uniwersytecie.
Rok 1987 był ważny w jego karierze, ponieważ obronił doktorat w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Tematem jego pracy były Poglądy Władysława Tatarkiewicza na dzieło sztuki. Kolejnym istotnym osiągnięciem było uzyskanie w 2004 roku stopnia doktora habilitowanego w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk, na podstawie publikacji zatytułowanej Sztuka przeciw Sztuce. Z teorii awangardy XX wieku.
W latach 1987–1989 Książek poszerzał swoją wiedzę z zakresu socjologii, studiując w Podyplomowym Studium z Socjologii w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Praca zawodowa i społeczna
Andrzej Książek przez wiele lat angażował się w różnorodne działalności zawodowe oraz społeczno-kulturalne, które znacząco wpłynęły na jego karierę i rozwój osobisty. Jego przeszłość zawodowa zaczęła się w 1974 roku, kiedy to pracował jako technolog w Spółdzielni Elektromechaniki Samochodowej w Warszawie. Rok później, w 1975 roku, objął rolę mechanika samochodowego oraz kierowcy w II Oddziale Transportu Budowlanego „Transbud” w Warszawie.
W okresie 1982–1984, Książek był asystentem w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Podążając za swoimi zainteresowaniami akademickimi, w latach 1984–2018 pełnił obowiązki wykładowcy w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Oprócz tego od 1990 do 1997 roku był wykładowcą w Wyższej Szkole Pedagogiki Specjalnej.
Dodatkowo, Książek wykazywał się aktywnością w latach 1999–2000, jako wykładowca w Wyższej Szkole Humanistycznej w Pułtusku. W poprzednich latach (1997–1999), współpracował z Polskim Biurem Podróży „POLTURIST”, gdzie był współwłaścicielem firmy. Jego działalność społeczna obejmowała również pełnienie funkcji przewodniczącego Komisji Wydziałowej NSZZ „Solidarność” na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1988–1990.
Warto również zaznaczyć, że w latach 1983–1989 był kierownikiem literackim galerii „Brama” w Warszawie, natomiast w latach 1984–1986 redagował czasopismo „Edukacja Filozoficzna”. Jego wkład w rozwój kultury i filozofii w Polsce został doceniony przez różne stowarzyszenia – jest członkiem zarówno Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, jak i Polskiego Towarzystwa Filozoficznego.
Twórczość poetycka
Andrzej Książek zadebiutował w 1976 roku, publikując swoje pierwsze wiersze w miesięczniku Poezja, w numerze 9. Jego twórczość pojawiła się na łamach wielu prestiżowych czasopism literackich, takich jak Twórczość, Poezja, Więź, Miesięcznik Literacki, Okolice, Magazyn Kulturalny, Pismo Artystyczno-Literackie, Przegląd Filozoficzno–Literacki, Nowy Wyraz, Życie Literackie, Integracje, Kwartalnik Społeczno-Literacki Regiony, Kultura, Tygodnik Kulturalny, Tu i Teraz, Tygodnik Pracy Twórczej Radar, Literatura, Tak i Nie, Gazeta Kulturalna oraz Kwartalnik Literacki Podgląd.
W swojej karierze Książek opublikował szereg tomów poezji, w tym:
- Wielkość naturalna, Warszawa, Czytelnik 1981, ISBN 83-07-00443-8,
- Podziemne przejścia, Warszawa, Ludowa Spółdzielnia Ludowa 1985, ISBN 83-205-3731-2,
- Opowieść pogańska, Warszawa, Iskry 1986, ISBN 83-207-0800-1,
- Wizja lokalna, Warszawa, Czytelnik 1986; ISBN 83-07-01669-X,
- Pora winnej latorośli, Warszawa, Wydawnictwo Książkowe IBiS 1994; ISBN 83-862336-09-4,
- Powroty – poezja ponadczasowa, Warszawa, Wydawnictwo Nuit Magique 1994, ISBN 83-902733-1-4,
- Mijanie w przejściu, Warszawa, Wydawnictwo Książkowe IBiS 1998; ISBN 838623669X,
- Między dawnymi a nowymi laty. Wybór wierszy, Warszawa, Wydawnictwo Akme 2000, ISBN 83-85333-95-9,
- Poezja i inne utwory zebrane, Warszawa, Wydawnictwo Akme 2004, ISBN 83-85333-96-7,
- Łagodzące okoliczności, Warszawa, Wydawnictwo Sowa 2011, ISBN 978-83-60660-55-3,
- Wiem, że tak jest, ale wierzę, że jest inaczej, Warszawa, Wydawnictwo Sowa 2011; ISBN 978-83-60660-54-6.
Utwory Andrzeja Książka figurowały również w różnych zestawieniach zbiorowych, takich jak:
- antologia hipisów Życie w drodze, Warszawa, Iskry 1986; ISBN 83-207-0724-2,
- antologia Debiuty 81, Warszawa, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1983.
Twórczość artystyczna
Andrzej Książek jest znaczącą postacią w polskiej sztuce, jest autorem wielu nowatorskich prac, które zdobyły uznanie w kraju i za granicą. Jego artystyczne poszukiwania obejmowały różnorodne formy wyrazu, od sztuki konceptualnej po poezję wizualną. Jego kariera artystyczna sięga lat 70. i 80. XX wieku, gdzie wziął udział w Ogólnopolskiej Wystawie Młoda Plastyka Arsenał 88, prezentując swoje konceptualne prace w formie językowej oraz konkretnej.
Wśród projektów, które zrealizował, warto wymienić różne performance i instalacje, które były prezentowane w prestiżowych warszawskich galeriach takich jak Repasasage i Brama. Do najbardziej istotnych wydarzeń należą:
- performance Organiczne ograniczenia (1979),
- Wieczerza mam nadzieję, że nie ostatnia (1984),
- instalacje Odzłudzenia w galerii Brama (1985),
- Domniemania w galerii Brama (1985).
Niektóre z jego prac są udokumentowane w katalogu galerii Brama z 1984 roku oraz w dziele autora zatytułowanym Dylematy sztuki, opublikowanym w 2011 roku. Książek był również zarazem teoretykiem sztuki – w latach 1978–1986 pisał manifesty, w których precyzyjnie wyrażał swoje poglądy dotyczące sztuki, poezji, literatury oraz filozofii. Wśród jego najważniejszych manifestów znajdują się:
- Manifest Sztuki Totalnej (Tygodnik Pracy Twórczej Radar, 1985, nr 25),
- Manifest Nie-Poetycki, Teoretyczny Tekst Artystyczno-Filozoficzny (w: Poezje i inne utwory zebrane, Warszawa 2004),
- Manifest Sztuki Krytycznej (2001),
- Manifest Poezji Krytycznej (Kwartalnik Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich Podgląd nr 4, 2019).
Twórczość Andrzeja Książka łączy w sobie różne nurty artystyczne oraz filozoficzne, co czyni go jedną z ważniejszych postaci w polskiej sztuce współczesnej.
Twórczość filozoficzna
Andrzej Książek to wybitny autor, który stworzył kilkadziesiąt prac z zakresu filozofii. Jego artykuły naukowe oraz popularnonaukowe publikowane były w renomowanych czasopismach, takich jak: Przegląd Filozoficzny, Kwartalnik Filozoficzny, a także w Edukacji Filozoficznej, Studiach Filozoficznych, Ruchu Filozoficznym, Przeglądzie Humanistycznym i wielu innych.
W jego dorobku literackim znajdują się również książki naukowe, w tym:
- „Piękno a sztuka”, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Semper 1994, ISBN 978-83-932129-0-3,
- „Filozofia wartości”, Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 1994, ISBN 83-230-9810-7,
- „Zagadnienia etyki. Wybór tekstów”, Warszawa, Wydawnictwo Akme 1995; ISBN 83-85333-81-9,
- „Sztuka przeciw Sztuce. Z teorii awangardy XX wieku”, Warszawa, Wydawnictwo Akme 2000, 2001, 2003, 2004; ISBN 83-85333-81-9,
- „Filozofia i sztuki piękne”, Warszawa, Wydawnictwo Akme 2006, 2008, 2015; ISBN 978-83-932129-0-3,
- „Prawda Dobro Piękno. Wybór pism Władysława Tatarkiewicza”, Warszawa, Wydawnictwo Sowa 2010, 2015, ISBN 978-83-932129-2-7,
- „Tatarkiewicz”, Warszawa, Wiedza Powszechna, seria Myśli i Ludzie 2010, ISBN 978-83-214-1445-4,
- „Dylematy sztuki”, Warszawa, Wydawnictwo Sowa 2011, ISBN 978-83-60660-56-0.
Oprócz książek, Książek brał także udział w pracach zbiorowych, takich jak:
- „Wstęp do katalogu galerii Brama” (1984),
- „Filozofia i Historia”, w: Prace badawcze Katedry Nauk Społecznych, Warszawa, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogiki Specjalnej 1999; ISBN 8387079-19-7,
- „Koniec awangardy a sztuka końca wieku”, w: Wiek awangardy, Warszawa, Wydawnictwo Universitas 2006; ISBN 83-242-0454-7.
Nagrody i wyróżnienia
Andrzej Książek, uznawany za wybitnego filozofa, odznaczył się w swojej karierze licznymi osiągnięciami. Wśród znaczących nagród, które zdobył, należy wymienić:
- nagrodę Rektora Wyższej Szkoły Pedagogiki Specjalnej w Warszawie za jego przełomową książkę Piękno a sztuka w 1994 roku,
- nagrodę Ministra Kultury i Sztuki przyznaną w 1999 roku za całokształt twórczości.
Przypisy
- Andrzej Książek, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 06.09.2022 r.]
- a b c d e f g h i j k l m n Andrzej KSIĄŻEK | Stowarzyszenie Pisarzy Polskich [online], sppwarszawa.pl [dostęp 03.09.2022 r.]
- a b c d e f g h Andrzej A. Książek, Poezja, „Przegląd Filozoficzno-Literacki” (4 (10)), 255–259, ISSN 1643-2045 [dostęp 03.09.2022 r.]
Pozostali ludzie:
Jolanta Hibner | Grażyna Orlińska | Wiktor Rojek | Edyta Folwarska | Michał Szubert | Tadeusz Konopka | Marta Dydek | Wiesław Lisowski | Ludomir MotylskiOceń: Andrzej Książek (filozof)