Andrzej Książek (filozof)

---

Wykształcenie

W 1971 roku Andrzej Książek zakończył edukację w Zasadniczej Szkole Samochodowej, która była częścią Miejskich Zakładów Komunikacyjnych w Warszawie. Następnie, w okresie od 1971 do 1974 roku, był uczniem Technikum Samochodowego w stolicy.

Od 1975 do 1978 roku odbywał studia z zakresu filozofii na Akademii Teologii Katolickiej. Po tych studiach, w latach 1978–1982, kontynuował naukę w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. W tym samym czasie brał udział w seminariach na Wydziale Psychologii oraz Historii Sztuki na uniwersytecie.

Rok 1987 był ważny w jego karierze, ponieważ obronił doktorat w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Tematem jego pracy były Poglądy Władysława Tatarkiewicza na dzieło sztuki. Kolejnym istotnym osiągnięciem było uzyskanie w 2004 roku stopnia doktora habilitowanego w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk, na podstawie publikacji zatytułowanej Sztuka przeciw Sztuce. Z teorii awangardy XX wieku.

W latach 1987–1989 Książek poszerzał swoją wiedzę z zakresu socjologii, studiując w Podyplomowym Studium z Socjologii w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Praca zawodowa i społeczna

Andrzej Książek przez wiele lat angażował się w różnorodne działalności zawodowe oraz społeczno-kulturalne, które znacząco wpłynęły na jego karierę i rozwój osobisty. Jego przeszłość zawodowa zaczęła się w 1974 roku, kiedy to pracował jako technolog w Spółdzielni Elektromechaniki Samochodowej w Warszawie. Rok później, w 1975 roku, objął rolę mechanika samochodowego oraz kierowcy w II Oddziale Transportu Budowlanego „Transbud” w Warszawie.

W okresie 1982–1984, Książek był asystentem w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Podążając za swoimi zainteresowaniami akademickimi, w latach 1984–2018 pełnił obowiązki wykładowcy w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Oprócz tego od 1990 do 1997 roku był wykładowcą w Wyższej Szkole Pedagogiki Specjalnej.

Dodatkowo, Książek wykazywał się aktywnością w latach 1999–2000, jako wykładowca w Wyższej Szkole Humanistycznej w Pułtusku. W poprzednich latach (1997–1999), współpracował z Polskim Biurem Podróży „POLTURIST”, gdzie był współwłaścicielem firmy. Jego działalność społeczna obejmowała również pełnienie funkcji przewodniczącego Komisji Wydziałowej NSZZ „Solidarność” na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1988–1990.

Warto również zaznaczyć, że w latach 1983–1989 był kierownikiem literackim galerii „Brama” w Warszawie, natomiast w latach 1984–1986 redagował czasopismo „Edukacja Filozoficzna”. Jego wkład w rozwój kultury i filozofii w Polsce został doceniony przez różne stowarzyszenia – jest członkiem zarówno Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, jak i Polskiego Towarzystwa Filozoficznego.

Twórczość poetycka

Andrzej Książek zadebiutował w 1976 roku, publikując swoje pierwsze wiersze w miesięczniku Poezja, w numerze 9. Jego twórczość pojawiła się na łamach wielu prestiżowych czasopism literackich, takich jak Twórczość, Poezja, Więź, Miesięcznik Literacki, Okolice, Magazyn Kulturalny, Pismo Artystyczno-Literackie, Przegląd Filozoficzno–Literacki, Nowy Wyraz, Życie Literackie, Integracje, Kwartalnik Społeczno-Literacki Regiony, Kultura, Tygodnik Kulturalny, Tu i Teraz, Tygodnik Pracy Twórczej Radar, Literatura, Tak i Nie, Gazeta Kulturalna oraz Kwartalnik Literacki Podgląd.

W swojej karierze Książek opublikował szereg tomów poezji, w tym:

• Wielkość naturalna, Warszawa, Czytelnik 1981, ISBN 83-07-00443-8,
• Podziemne przejścia, Warszawa, Ludowa Spółdzielnia Ludowa 1985, ISBN 83-205-3731-2,
• Opowieść pogańska, Warszawa, Iskry 1986, ISBN 83-207-0800-1,
• Wizja lokalna, Warszawa, Czytelnik 1986; ISBN 83-07-01669-X,
• Pora winnej latorośli, Warszawa, Wydawnictwo Książkowe IBiS 1994; ISBN 83-862336-09-4,
• Powroty – poezja ponadczasowa, Warszawa, Wydawnictwo Nuit Magique 1994, ISBN 83-902733-1-4,
• Mijanie w przejściu, Warszawa, Wydawnictwo Książkowe IBiS 1998; ISBN 838623669X,
• Między dawnymi a nowymi laty. Wybór wierszy, Warszawa, Wydawnictwo Akme 2000, ISBN 83-85333-95-9,
• Poezja i inne utwory zebrane, Warszawa, Wydawnictwo Akme 2004, ISBN 83-85333-96-7,
• Łagodzące okoliczności, Warszawa, Wydawnictwo Sowa 2011, ISBN 978-83-60660-55-3,
• Wiem, że tak jest, ale wierzę, że jest inaczej, Warszawa, Wydawnictwo Sowa 2011; ISBN 978-83-60660-54-6.

Utwory Andrzeja Książka figurowały również w różnych zestawieniach zbiorowych, takich jak:

• antologia hipisów Życie w drodze, Warszawa, Iskry 1986; ISBN 83-207-0724-2,
• antologia Debiuty 81, Warszawa, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1983.

Twórczość artystyczna

Andrzej Książek jest znaczącą postacią w polskiej sztuce, jest autorem wielu nowatorskich prac, które zdobyły uznanie w kraju i za granicą. Jego artystyczne poszukiwania obejmowały różnorodne formy wyrazu, od sztuki konceptualnej po poezję wizualną. Jego kariera artystyczna sięga lat 70. i 80. XX wieku, gdzie wziął udział w Ogólnopolskiej Wystawie Młoda Plastyka Arsenał 88, prezentując swoje konceptualne prace w formie językowej oraz konkretnej.

Wśród projektów, które zrealizował, warto wymienić różne performance i instalacje, które były prezentowane w prestiżowych warszawskich galeriach takich jak Repasasage i Brama. Do najbardziej istotnych wydarzeń należą:

• performance Organiczne ograniczenia (1979),
• Wieczerza mam nadzieję, że nie ostatnia (1984),
• instalacje Odzłudzenia w galerii Brama (1985),
• Domniemania w galerii Brama (1985).

Niektóre z jego prac są udokumentowane w katalogu galerii Brama z 1984 roku oraz w dziele autora zatytułowanym Dylematy sztuki, opublikowanym w 2011 roku. Książek był również zarazem teoretykiem sztuki – w latach 1978–1986 pisał manifesty, w których precyzyjnie wyrażał swoje poglądy dotyczące sztuki, poezji, literatury oraz filozofii. Wśród jego najważniejszych manifestów znajdują się:

• Manifest Sztuki Totalnej (Tygodnik Pracy Twórczej Radar, 1985, nr 25),
• Manifest Nie-Poetycki, Teoretyczny Tekst Artystyczno-Filozoficzny (w: Poezje i inne utwory zebrane, Warszawa 2004),
• Manifest Sztuki Krytycznej (2001),
• Manifest Poezji Krytycznej (Kwartalnik Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich Podgląd nr 4, 2019).

Twórczość Andrzeja Książka łączy w sobie różne nurty artystyczne oraz filozoficzne, co czyni go jedną z ważniejszych postaci w polskiej sztuce współczesnej.

Twórczość filozoficzna

Andrzej Książek to wybitny autor, który stworzył kilkadziesiąt prac z zakresu filozofii. Jego artykuły naukowe oraz popularnonaukowe publikowane były w renomowanych czasopismach, takich jak: Przegląd Filozoficzny, Kwartalnik Filozoficzny, a także w Edukacji Filozoficznej, Studiach Filozoficznych, Ruchu Filozoficznym, Przeglądzie Humanistycznym i wielu innych.

W jego dorobku literackim znajdują się również książki naukowe, w tym:

• „Piękno a sztuka”, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Semper 1994, ISBN 978-83-932129-0-3,
• „Filozofia wartości”, Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 1994, ISBN 83-230-9810-7,
• „Zagadnienia etyki. Wybór tekstów”, Warszawa, Wydawnictwo Akme 1995; ISBN 83-85333-81-9,
• „Sztuka przeciw Sztuce. Z teorii awangardy XX wieku”, Warszawa, Wydawnictwo Akme 2000, 2001, 2003, 2004; ISBN 83-85333-81-9,
• „Filozofia i sztuki piękne”, Warszawa, Wydawnictwo Akme 2006, 2008, 2015; ISBN 978-83-932129-0-3,
• „Prawda Dobro Piękno. Wybór pism Władysława Tatarkiewicza”, Warszawa, Wydawnictwo Sowa 2010, 2015, ISBN 978-83-932129-2-7,
• „Tatarkiewicz”, Warszawa, Wiedza Powszechna, seria Myśli i Ludzie 2010, ISBN 978-83-214-1445-4,
• „Dylematy sztuki”, Warszawa, Wydawnictwo Sowa 2011, ISBN 978-83-60660-56-0.

Oprócz książek, Książek brał także udział w pracach zbiorowych, takich jak:

• „Wstęp do katalogu galerii Brama” (1984),
• „Filozofia i Historia”, w: Prace badawcze Katedry Nauk Społecznych, Warszawa, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogiki Specjalnej 1999; ISBN 8387079-19-7,
• „Koniec awangardy a sztuka końca wieku”, w: Wiek awangardy, Warszawa, Wydawnictwo Universitas 2006; ISBN 83-242-0454-7.

Nagrody i wyróżnienia

Andrzej Książek, uznawany za wybitnego filozofa, odznaczył się w swojej karierze licznymi osiągnięciami. Wśród znaczących nagród, które zdobył, należy wymienić:

• nagrodę Rektora Wyższej Szkoły Pedagogiki Specjalnej w Warszawie za jego przełomową książkę Piękno a sztuka w 1994 roku,
• nagrodę Ministra Kultury i Sztuki przyznaną w 1999 roku za całokształt twórczości.

---

Oceń: Andrzej Książek (filozof)

---